Betoog van de Diemense VVD Algemene Beschouwingen
bij de Programmabegroting 2024 van de gemeente Diemen.
Eerste termijn, donderdag 9 november 2023.
Geachte voorzitter,
Mijn leven is totaal ontwricht,
Ik voel me overboord gegooid,
Vandaag las ik dit nieuwsbericht:
De bom…valt …nooit.
Maar zal de bom dan echt niet vallen?
Wat moeten we dan met z’n allen?
Zolang een toekomst ons ontbrak,
Leefden we dood op ons gemak.
Zo dichtte Willem Wilmink en zong Herman van Veen
als reactie op doemdenken.
Inleiding.
Ook nu is er veel aan de hand in de wereld en kan er
aanleiding zijn tot doemdenken. Oorlogen en natuurrampen leiden tot veel
ellende. We mogen ons gelukkig prijzen in Nederland te leven. Een land van
vrijheid en democratie, zonder gebrek aan eerste levensbehoeften zoals schoon
drinkwater. Onze zorgen en problemen in Diemen zijn relatief klein, maar we
gaan het er toch over hebben. In de Programmabegroting 2024 presenteert het College
van B&W de plannen en keuzes.
Voldoet de begroting aan de behoeften van de Raad?
Met 263 pagina’s tekst en cijfers, krijgen wij veel, maar te weinig gericht. We
hebben meer behoefte aan adequate prestatie indicatoren en een dashboard. We
hebben het er eerder al vaak over gehad. Goed dat er nu een serieuze start is
gemaakt met de workshop “Het belang van prestatie indicatoren” die we in
september 2023 hebben gevolgd. Binnenkort komt daar een gerichte aanpak voor.
Eindelijk.
De
begroting 2024 kende weer veel onvolkomenheden, zoals ook viel af te leiden uit
de beantwoording van de technische vragen en de 3 pagina’s errata. Op veel
plaatsen moesten fouten worden hersteld. De Raad is een soort corrector
geworden. Dit kan en mag niet de bedoeling zijn.
Financiën
Jarenlang leek het Diemen
financieel voor de wind te gaan. Helaas is de wind inmiddels gedraaid en zien
wij negatieve saldi. De prognose voor 2023 is na de derde kwartaalbrief en de
september circulaire zo’n 1,2 miljoen negatief (structureel). En als de trend
van de laatste kwartaalbrieven zich doorzet dan zal het verlies nog verder
oplopen.
Voor 2024 wordt nog uitgegaan
van een positief saldo structureel. Echter structurele wijzigingen vanuit de
derde en vierde kwartaalbrief van 2023 moeten nog worden verwerkt, waardoor ook
dat positieve saldo zou kunnen verschrompelen.
En
er wordt bij de Prestatie indicatoren op bladzijde 110 uitgegaan van een
irreëel lage inhuur van 6% voor extern personeel in 2024. Wanneer volgend jaar
dit percentage veel hoger blijkt, heeft dat dan ook weer een negatief effect op
het exploitatiesaldo, zo vragen wij ons af? En dan hebben we nog de jeugdzorg
met de alsmaar aanhoudende trend van tekorten.
Voor de jaren 2026 en verder
is het beeld nog somberder. Structurele tekorten van 3,5 miljoen. En dan zijn
de mogelijke negatieve bijstellingen van 2,9 miljoen vanwege de herijking van
de Algemene Uitkering nog niet meegenomen.
Kortom een somber financieel
perspectief waar wat ons betreft nu actie op nodig is. Dat wil zeggen, we
moeten gaan nadenken welke keuzes mogelijk zijn. De coalitie heeft wel een
aantal beleidsterreinen aangegeven waar we mee doorgaan. Nu is het zaak om te
gaan aangeven wat we niet meer gaan doen en in welke mate. We kunnen daar niet
nog een paar jaar mee wachten.
We hebben daarom een motie geformuleerd, Klaar voor de
toekomst, waarmee we oproepen nu al te zoeken naar mogelijkheden voor
ombuigingen. Met ons amendement Gemeentehuis
niet grootschalig renoveren reiken wij een eerste suggestie aan. De
Onafhankelijke Partij Diemen dient dit amendement mede in.
Bij de informatieve raad van
2-11-2023 vroeg D66 ons nadrukkelijk waarom we afgelopen zomer hebben ingestemd
met de Kadernota 2024.
Wij
hebben voor de kadernota gestemd vanwege het in de kadernota gestelde op de
bladzijden 6, 7 en 10. Daar lazen we dat er nadrukkelijker op het maken van
beleidskeuzen in bestaand beleid en bij nieuwe ontwikkelingen dient te worden
gestuurd. En dat er daarnaast zou worden onderzocht welke maatregelen mogelijk
zijn om te komen tot een structureel sluitend meerjarenperspectief.
Ook
zou overlegd worden met de Provincie over het eventueel sluitend maken van het meerjarenperspectief
door te putten uit onze reserves. Het College gaf ons daarmee voldoende
vertrouwen dat er alles aan zou worden gedaan om te komen tot een sluitend
perspectief in de Begroting 2024. Helaas zitten we nu met een begroting zonder
sluitend perspectief.
Met
onze motie “Klaar voor de toekomst” doen we niets anders dan nog eens
herinneren aan hetgeen in de kaderbrief werd toegezegd namelijk: alsnog
onderzoeken welke maatregelen mogelijk zijn om te komen tot een structureel
sluitend meerjarenperspectief. Wij horen graag of het college en collega’s dit
kunnen steunen.
Daarbij moeten we bedenken
dat we als gemeente Diemen gaan over Diemen. Ongericht geld uitgeven, dus
zonder gedegen onderliggend beleid, moeten we niet doen. Natuurlijk zijn rampen
in de wereld schrijnend en is hulp geboden. De gemeente Diemen als publiekrechtelijke
organisatie is daar niet voor bedoeld.
Onze focus moet op Diemen en
haar inwoners liggen, waarbij de kerntaken, openbare orde/veiligheid, reiniging
en burgerzaken op orde moeten zijn.
We hebben veel gehoord en
Diemen is geprezen om zijn Doe mentaliteit. Dit mag wat de VVD betreft niet
leiden tot een Doe maar, zonder na te denken. Het financieel uit de hand
gelopen project voor de verbouwing van De Omval is daar een voorbeeld van. Gelukkig
is er beterschap beloofd.
Laten we zorgvuldig omgaan
met de financiële middelen en inzet van ambtelijke capaciteit. Een thema avond
(17-10-2023, projecten) voor de raad, met 10 ambtenaren waarbij er 3 een
werkelijke taak hebben getuigt
daar niet van. Hier moet beter over worden nagedacht.
Toch vragen we ons af: hoezo
Doe mentaliteit? Het lukt na 3 jaar nog steeds niet om voor de jaarwisseling
een mooi evenement in Diemen te organiseren. Jammer.
Sport
en cultuur
Er is de laatste jaren veel
gebeurd op het gebied van sport en cultuur. Het sportpark de Diemen is
gerenoveerd. Verder heeft Diemen inmiddels de beschikking over een mooie nieuwe
sporthal en de bestaande hal is gerenoveerd. Daarmee beschikt Diemen over mooie
faciliteiten. Toch is er reden tot zorg.
Verenigingen zijn niet meer
de verbindende factor zoals vroeger. Vrijwilligers zijn schaars. Vaak kiest men
voor de individuele sport zoals fitness. Op zondag is sportpark de Diemen
vrijwel niet bezet. Wat een verschil met zo’n 10 jaar geleden.
Afvalstoffenheffing
Enkele jaren geleden heeft
het College aangegeven om het verschil in afvalstoffenheffing tussen éénpersoonshuishoudens
en meerpersoonshuishoudens geleidelijk aan te vergroten. Recent heeft de
wethouder nog aangegeven dat redelijk te vinden. Maar helaas ook dit jaar gaat
het niet gebeuren. We kijken klaarblijkelijk liever naar andere gemeentes dan
dat we kijken wat redelijk is. We
hoorden het de wethouder vorige week nog zeggen: “de vervuiler betaalt”. Dus we
houden hoop.
Gebiedsontwikkeling,
woningbouw, middengroepen
Wat de woningbouw betreft zat
het de afgelopen jaren niet mee. Fase 2 op Holland Park werd niet opgestart.
De VVD pleit al jaren voor
meer woningen voor het middensegment. Er zijn geen zoeklocaties voor middensegment
woningen. Bij nieuwbouw projecten zet de gemeente in op het absolute minimum
van maar 20% middenhuur, dat geldt ook voor het Hof van Saan. Diemen biedt
zodoende weinig perspectief voor leraren, politie agenten en zorg personeel.
Het is dan niet vreemd dat we moeite hebben om bijvoorbeeld leerkrachten te
vinden. Wij kijken hier met name naar D66. De coalitie partij die in de
verkiezingscampagne nadrukkelijk inzette op middenhuur en uiteraard onderwijs. Helaas bereikten wij, maar ook D66 dus, de
afgelopen jaren maar bitter weinig op dit vlak.
Het realiseren van meer
betaalbare woningen voor de middengroepen (koop en huur) moet dan ook hoger op
de agenda komen te staan. Wij zien daarom graag een onderzoek voor het realiseren van meer
flexwoningen voor bijvoorbeeld het
middensegment aansluitend op de bestaande flexwoningen die worden verplaatst in 2024 naar een nieuwe locatie aan de
Diemerdreef. Daartoe dienen wij een motie
in.
Afgelopen jaar zijn verschillende
Diemense woonwijken opgeschrikt door explosies. Hoewel er bestuurlijk en vanuit
de politie volop aandacht is voor de explosies doet dit iets met het
veiligheidsgevoel van de inwoners van Diemen. Het veiligheidsgevoel dat ook aan
het begin van 2023 na diverse woninginbraken op de proef werd gesteld. Hopelijk
krijgen wij, de politie, een en ander snel onder controle.
De Diemense VVD staat voor
voldoende handhavers. Handhavers zijn van groot belang voor de veiligheid en
leefbaarheid in Diemen. Wij zijn voor meer handhavers vooral op straat. Wij zijn daarom ook erg blij dat dit ook een
wens is die wordt gedeeld en is terug te vinden in de begroting. Vanaf 2024
zijn er meer handhavers en wordt er meer gecontroleerd in de avonduren.
Verkeersveiligheid en de verschillende
ontwikkelingen in het verkeer, denk aan de fatbike en de snelle electrische
fiets, vragen om aandacht. Die begint te komen bij de Rijksoverheid en ook in
omliggende gemeenten. Goed om te lezen in de Startnotitie van vorige week
vrijdag, na vragen van de Ouderen Partij en van ons, dat het onderwerp
verkeersveiligheid nu op de agenda staat.
Hierdoor lijkt onze eerder aangekondigde motie op dit moment overbodig. Onze
inspanningen om verkeersveiligheid op de agenda te krijgen hebben vruchten
afgeworpen.
We hebben ook een motie
voorbereid om het college op te roepen restwarmte van het datacentrum aan
Treubweg nuttig voor Diemen in te zetten. We hadden daar nog weinig over
gehoord, maar als er nu serieus werk van gemaakt wordt, is deze motie wellicht
ook overbodig. Overigens had het gesprek over de nuttige inzet van restwarmte
al veel eerder gevoerd kunnen en moeten worden. Ook de informatie die we nu
hebben bijvoorbeeld in het pre advies op onze motie is tamelijk summier en
vaag. We horen graag meer en specifiek van de wethouder.
Slagkracht en kwaliteit bij projecten is voor ons belangrijk.
Participatie is belangrijk, maar vlotte voortgang net zo. De nieuwe
Omgevingswet kent daarbij nieuwe uitdagingen. Onze motie vraagt te onderzoeken
wat de mogelijkheden zijn voor het structureel bekorten van participatie
trajecten. Daartoe hebben we een motie
voorbereid. De Onafhankelijke Partij Diemen dient deze motie samen met ons
in.
Ten slotte onze motie Stadspasactiviteiten
in Diemen, die we samen met de Ouderen Partij Diemen indienen. We willen meer
kunnen bieden aan onze stadspashouders en dan met name in Diemen. Onze motie
roept het college op dit te regelen.
Op de moties van de andere partijen zullen we zo nodig reageren na de
introductie in deze raadsvergadering, maar ik kan al melden dat we de motie van
de Ouderen Partij Diemen over parkeertarieven van harte ondersteunen en mede
indienen. We moeten de inwoners en ondernemers in Diemen centrum niet opzadelen
met dergelijke hoge lasten.
Ook de motie voor het gesprek over het hospice van de Onafhankelijke
Partij Diemen dienen we mede in. Dit is een sympathiek idee.
Tot slot.
Deze Algemene Beschouwingen
zijn te kort om alles te kunnen benoemen wat de Diemense VVD belangrijk vindt.
We hebben een selectie moeten maken en moeten prioriteren. Wij moeten niet de
kop in het zand steken zoals struisvogels, niet het financiële ravijn in
storten als lemmingen en keuzes durven maken, want we zijn geen angsthazen.
Tot zover.
Namens de fractie van de
Diemense VVD,
Bert Timmer,
fractievoorzitter
Betoog AB2023 9-11